Islah imar planı nedir?

Islah imar planı nedir?

Islah imar planı, 2981/3290 sayılı ve gecekondu mevzuatına aykırı yapılara uygulanacak işlemler hakkında kanun ile tanımlanmış, 1/1000 ölçekte hazırlanan bir planlar olarak karşımıza çıkıyor.

Islah imar planı, sağlıksız ve düzensiz biçimde oluşmuş bulunan yapı topluluklarının veya yerleşme alanlarının, sınırları belli edilmek suretiyle, mevcut durumu da dikkate alınarak dengeli, düzenli ve sağlıklı duruma getirilmesi amacıyla, halihazır haritalar üzerine yapılan ve yapılanma şartlarını da belirleyen imar planı olarak da tanımlanıyor.

1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak Nazım İmar Planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren planlara deniyor. Islah imar planı karar örneği aşağıda yer alıyor:

SAYI:

B.09.0.TAU:0.15.00.07/ 000096017-988-6896

KONU:

Islah İmar Planları

Büyükşehir belediyelerinden Bakanlığımıza iletilen çeşitli yazılardan; büyük şehir belediyelerine bağlı ilçe belediyelerince, 2981/3290/3366 sayılı Kanunun 20. maddesine göre yapılması ve büyük şehir belediyelerince onaylanması gereken ıslah imar planlarının Kanun�un 13/c maddesi kapsamında değerlendirilerek , bu maddeye istinaden ilçe belediyelerince onaylandığı ve mevzuata aykırı bu tür uygulamaların büyük şehir belediyelerince onanmış ya da onama işlemleri sürdürülen 1/5000 ölçekli nazım imar planlarının güncelliğini yitirmesine neden olduğu ifade edilerek gerekli önlemlerin alınması istenmektedir.

Bilindiği üzere 2981/3290/3366 sayılı Yasanın 13. maddesinin (c) bendinde ıslah imar planlarının belediye veya valilikçe mümkün olduğu kadar fiili durum dikkate alınarak ve yapılanma şartları da belirtilerek yapılacağı hüküm altına alınmıştır.

Kanun''un Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 20-24. maddelerinde de ıslah imar planlarının tanımı, ıslah imar planı yapılacak alanlar, hazırlanması ve onayı ile ilgili esaslar belirlenmiştir.

Buna göre 10.11.1985 tarihinden önce inşa edilmiş ya da inşasına başlanmış olmak kaydıyla;

-          Bir yerleşme alanı ya da yapı topluluğu niteliği kazanmış gecekondu alanlarında,

-          Üzerinde bir yerleşme alanı ya da yapı topluluğu niteliği kazanmış imar mevzuatına aykırı yapılar bulunan hisseli arsa ve arazilerde,

-          Üzerinde imar planı ve mevzuat hükümlerine aykırı yapılanmalar nedeniyle uygulama kabiliyeti kalmamış imar planı bulunan alanlarda,

-          Islah imar planı olabilecek nitelikleri taşımadığı belediye veya valilikçe belirlenen özel parselasyon planı bulunan alanlarda, ıslah imar planı yapılması gerekmektedir.

Yönetmeliğin 20, 21, 22 ve 23. maddelerine göre hazırlanıp onama aşamasına gelen ıslah imar planları, belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyeye intikal tarihinden itibaren 1 ay içinde, belediye meclislerince onaylanarak yürürlüğe girer. 3030 sayılı Kanun kapsamında kalan büyük şehir belediyelerinde de onay mercii ilçe belediye meclisleridir.

2981/3290/3366 sayılı Kanunun 13/c maddesine göre yapılan ıslah imar planları, 3194 sayılı Kanunun 8. maddesinde öngörülen 1 aylık ilan süresine ve bu süre içerisinde itiraza ilişkin hükümlere tabi değildir. Bu planlarda ıslah planı adı altında değişiklik yapılması da söz konusu değildir.

Ancak, Kanunda yapılan değişiklik nedeniyle, kapsama alınması gereken yapılanmaların bulunduğu bölgelerle bütünleştirilmesi amacına dönük ıslah planları sınırlarının genişletilmesi ya da onanlı ıslah imar planında yapılan maddi bir hatanın ortaya çıkması durumunda bu hatanın giderilmesine dönük değişiklik yapılmasının dışında mevcut ıslah planlarının ıslah imar planı adı altında değişikliğe veya revizyona konu edilmesi de söz konusu değildir. Bu planları geliştiren planların yürürlükte bulunan 3194 sayılı İmar Kanunu�na göre ve 3030 sayılı Kanun hükümlerine uygun olarak yapılması gerekir.

2981/3290/3366 sayılı Kanunun 13. maddesi (c) bendi uyarınca yapılacak ıslah imar planları ile Kanunun 20. maddesinin 2. fıkrası uyarınca yapılacak ıslah imar planları, aynı nitelikte planlar olmayıp; yapım amacı, özellikleri ve onaylama süreci açısından farklılıklar göstermektedir.

Kanunun 20. maddesine göre; zorunlu hallerde ve süratle gecekondulaşma ve kaçak yapılaşma istidadı gösteren boş veya az yapılaşmış alanlarda, belediye veya valiliklerin gerekli görmeleri halinde bölgedeki yapılaşmanın şekil ve şartlarını gösteren ıslah imar planı niteliğinde planlar yapılabilir.

Bu gibi hallerde 3194 sayılı İmar Kanunu''nun imar planı yapma şartları ve standartları aranmayıp, bina yüksekliklerinin de en fazla H= 12.50 m. olması gerekmektedir.

Madde hükmünden de anlaşılacağı gibi süratli gecekondulaşma ve kaçak yapılaşma istidadı gösteren boş alanlarda, ıslah imar planı nitelikli planların yapılması öngörüldüğünden, bu planların konut ağırlıklı olması, ancak konutlara hizmet verecek zorunlu ve yeterli kentsel fonksiyonlar ile sosyal ve teknik donatı alanlarını içermesi gerekmektedir.

3194 sayılı İmar Kanunu''nun 8/b maddesinde açıklandığı gibi, belediye ve mücavir alan sınırları içinde ilgili belediyelerce yapılan veya yaptırılan bu nitelikli planlar belediye meclislerince onaylanarak yürürlüğe girer ve onay tarihinden itibaren 1 ay süre ile ilan edilir. Bu süre içerisinde planlara itiraz edilir. İtirazlar, belediye meclislerince incelenerek kesin karara bağlanır. 3030 sayılı Kanuna tabi olan büyük şehir belediyelerinde ise; ilçe belediye meclis kararı alınmak suretiyle, büyük şehir belediye başkanlığınca onaylanarak yürürlüğe girer.

Bu nitelikli planlarda değişiklik yapılması da yukarıda açıklanan esaslara tabidir.

Bu durumda, süratle gecekondulaşma ve kaçak yapılaşma istidadı gösteren boş veya az yapılaşmış alanlarda Kanunun 20. maddesine göre yapılıp 3030 sayılı Kanuna tabi olan büyük şehir belediyelerinde ilçe belediye meclisi kararı ile büyük şehir belediye başkanlığınca onaylanması gereken ıslah imar planlarının Kanunun 13/c maddesine göre yapılıp ilçe belediye meclislerince, onanması söz konusu değildir.

Ancak, Bakanlığımıza intikal eden konulardan bu tür uygulamaların yapıldığı anlaşılmaktadır ki, Kanunun 20. maddesi kapsamında kalmasına rağmen, yine Kanunun 13/c maddesine göre yapılıp ilçe belediye meclislerince, Kanunun ruhuna ve amacına aykırı olarak onaylanan bu tür ıslah imar planlarının hukuki bir değeri bulunmamaktadır.

Bu nedenle, hukuki değeri olmayan bu tür planlara göre yapılan uygulamaların da hukuken geçerli bir yönü olmayacak, bu planlara göre uygulama yapılması hukuki açıdan vatandaşla idareyi karşı karşıya getirecek, idareyi altından kalkamayacağı maddi ve manevi açıdan zor durumda bırakmasının yanı sıra vatandaşın devlete olan güvenini sarsacaktır.

Yukarıda açıklanan durumlara sebebiyet verilmemesi, ayrıca kent bütününün bozulmaması ve makroform kararların oluşturulması için bundan böyle 2981/3290/3366 sayılı Kanunun gerek 13/c maddesi gerekse 20. maddesine göre plan yapılması düşünülen alanlar ile ilgili olarak ilçe belediyelerince büyük şehir belediye başkanlığından uygun görüş alınması gerekli görülmüştür.

Bilgilerinizi, uygulamaların yukarıdaki açıklamalar doğrultusunda yerine getirilmesine özen gösterilmesi hususunda yasal gereğini önemle rica ederim.