Perakende sektöründen kira indirimi talebi!
Kısmı kapanmalar ile beraber haftalık çalışma süreleri 84 saatten 35 saate kadar süşen gıda dışı perakende sektöründe cirolar yüzde 70 geriledi. Online toplantıda buluşan BMD, TMD ve KMD temsilcileri, kısa çalışma ödeneğinin yeniden hayata geçirilmesini ve kiralarda ve vergilerde indirim istedi.
Türkiye ekonomisinin itici güçlerinden olan markalı gıda dışı organize perakende sektörü, kısmi kapanma kararlarından en fazla etkilenen sektörlerden oldu. Dünya'dan Yener Karadeniz'in haberine göre; kapanma, koronavirüs salgını öncesine göre markaların çalışma saatlerinin 35,5’e, ciroların ise yüzde 70'e kadar düşmesine neden oldu. Fakat buna karşın başta cadde mağazaları olmak üzere AVM’lerde de kiraya yönelik herhangi bir kolaylık yapılmadı.
Sektör temsilcileri, en fazla zorlandıkları konunun çalışanlarını muhafaza etmek olduğuna dikkat çekti. Çalışanların yüzde 60’ının şu anda boşa çıktığına vurgu yapan sektör temsilcileri en azından bu kesime yönelik olarak destek sağlanması, kapalı kalınan saatler için kira alınmaması, ortak gidere yönelik üst sınır koyulması ve tazminatsız çıkış hakkı verilmesini istedi.
İTO ile online toplantı
Sektörde yaşanan sorunlara ilişkin Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel, Tescilli Markalar Derneği (TMD) Başkanı İzzet Stamati ve Kategori Mağazacılığı Derneği (KMD) Başkanı Serhan Tınastepe, hafta sonu İTO Başkanı Şekib Avdagiç başkanlığında İTO yönetim kurulu üyeleri ile online olarak bir toplantı gerçekleştirdi. Her dernek temsilcisi, yaşadıkları sorunları ve çözüm önerilerini İTO yönetimine aktardı.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu da geçen perşembe günü twitter hesabından yaptığı paylaşımda “Pandemi sürecinde firmalarımızın sıkıntıları artıyor. Öncelikle, Kısa Çalışma Ödeneği’nin yeniden başlatılması gerekiyor. Kamuya yapılacak vergi ve benzeri ödemelerin ertelenmesine, işletmelerimize yeni kredi destekleri sağlanmasına acil ihtiyaç duyuluyor” değerlendirmesini yapmıştı.
Kapalı süre kiradan düşsün
BMD Başkanı Sinan Öncel, kısmi kapanma kararları ile beraber AVM ve cadde mağazalarında haftalık toplam çalışma saatinin 84’ten 35,5’e düştüğünü vurguladı. Bu şartlar altında başta Kısa Çalışma Ödeneği (KÇÖ) olmak üzere kira ve genel giderler ile ilgili düzenleme yapılması gerektiğine dikkat çeken Öncel, “Pandemi döneminde gerek cadde gerekse AVM’lerde yer alan satış noktalarında kapalı kalınan süre kiradan düşülmeli. Bununla ilgili yasal bir düzenleme yapılmalı. Çünkü bu durum kiracı ile mülk sahibi arasında ciddi bir çatışmaya sebep oluyor. Mülk sahibinin mağduriyeti de önümüzdeki yıllardaki vergi matrahından düşülerek giderilebilir. Genel giderin de kesinlikle bir üst sınırının olması ve kiraya dahil edilerek bu tartışmalara son verilmesini istiyoruz. Öte yandan haftalık çalışma saatlerimiz düşünce çok ciddi sayıda çalışan ister istemez açığa çıkıyor. Onların da kısa çalışma ödeneğinin devam ettirilmesi gerektiğini düşünüyoruz” açıklamasında bulundu.
KÇÖ olmaması büyük yük
TMD Başkanı İzzet Stamati de başta cadde mağazaları olmak üzere kiralara ilişkin yaşanan sıkıntıların sürdüğünü belirtti. Cadde mağazalarında bireysel kiralama olduğu için daha fazla sorun yaşadıklarına vurgu yapan Stamati, bir diğer sorunun ise çalışanları muhafaza etmek olduğunu ifade etti. Stamati, “Haftalık çalışma saatlerinin 35,5 saate düşmesi ile birlikte KÇÖ’nün olmaması işletmelere çok büyük yük getiriyor. Bu durumda personel ya yıllık izne ya da ücretsiz izne gönderecek. Bu durumda ya işçi mağdur olacak ya da işletmelerin üzerine ciddi anlamda yük binecek. KÇÖ desteği bu nedenle devam etmeli” diye konuştu.
AVM’lerde fesih sorunu
Bir diğer sorunu ise erken fesihte yaşadıklarını belirten Stamati, şunları kaydetti:
“AVM’lerde tazminat ödemeden protokolü fesh etmek istiyoruz ama AVM sahipleri buna yanaşmıyor. Tazminatsız hak talep ediyoruz. Öte yandan finansal maliyetler çok yükseldi. Vergilerde erteleme yok. Yapılandırma oldu ama onda bile taksitini ödeyemeyen işletmeler var.”
TESK: Nakdi ücret için meslek grupları genişletilmeli
Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, nakdi ücret desteği yapılacak meslek grupları kapsamının genişletilmesi gerektiğine dikkat çekti. Yazılı bir açıklamada bulunan Palandöken, “Bir yıldır iş yapamayan, okul servis araçları, kantinciler, kırtasiyeciler, halk otobüsçü ve dolmuşçular ile yanlarında çalışanlar da nakdi ücret desteği kapsamına alınmalı. Öte yandan 31 Mart'ta sona eren Kısa Çalışma Ödeneği yeniden hayata geçirilmeli ve salgın sona erinceye kadar sürdürülmeli” diyerek çağrı yaptı.
Anadolu’dan da Kısa Çalışma Ödeneği çağrısı geldi
Sivas Ticaret ve Sanayi Odası (STSO) Başkanı Mustafa Eken, Kısa Çalışma Ödeneği (KÇÖ), vergi ödeme ertelemeleri ve yeni kredi desteklerinin acil olarak sağlanması gerektini vurguladı. Eken, “Koronavirüs salgınının Türkiye'de etkisini göstermesiyle birlikte 2020 yılı Nisan ayında uygulamaya konulan kısa çalışma ödeneği 31 Mart 2021 itibariyle sona erdi. Yaşanan süreçte Kısa Çalışma Ödeneği esnaf ve tüccarımıza bir nebze de olsa katkı sağladı. Nakdi ücret desteği ve işten çıkarmaların mayıs ayı ortasına kadar uzatılması üyelerimiz için sevindirici oldu. Beklentimiz Kısa Çalışma Ödeneğinin de uzatılmasıdır” ifadelerini kullandı.
Konuya ilişkin gerekli görüşmeleri sürdürdüklerini belirten Başkan Eken, konu hakkında üyelerinden gelen talep ve beklentileri ilgili bakanlıklar ve TOBB’a bildirdiklerini söyledi.
