Sosyal alanlar özelleşebilir!
İmar Yasası’nda değişiklik öngören taslağa göre, devlet projelerin çevresinde sosyal alan olarak belirlenen yerlerin bedelini ödemek zorunda. 10 yıl bedeli ödenmeyen alanları özel sektör işletebilecek.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından hazırlanan ve İmar Kanunu’nda değişiklik öngören yeni tasarı ‘sosyal alanlara’ yeni düzenleme getiriyor. Devlet bu kapsamda ‘bedelsiz ortaklık payı’ adıyla uygulama imar planlarındaki okul, yol, hastane ve park gibi halka sosyal hizmetlere yönelik ayırdığı alanların bedelini sahiplerine vermeye hazırlanıyor. İmar planlarının onaylanmasından sonraki 10 yıllık süre içerisinde alan kamuya geçmezse bunun bedeli yer sahibine üç yolla ödenecek.
KİRA SERTİFİKASI DÖNEMİ
Bunlardan en önemlisi ise devlet eliyle yapılan eğitim ve sağlık başta olmak üzere birçok tesisin özelleştirilmesi yoluyla olacak. Buna göre yeni İmar Kanunu’nda eğer 10 yıllık süre içerisinde alanlar ‘bedeli karşılığında’ kamuya geçmezse, arazi sahibi bu alanda kullanım amacına uygun özel tesisler yapabilecek. Özel olarak yapılabilecek tesisler arasında ise açık semt spor alanları, birinci basamak sağlık tesisi, ilk ve ortaöğretim kurumları, anaokulu, kreş, oyun alanı, otopark ve pazaryeri bulunuyor. Kanun teklifinde, “Yol, meydan, toplu taşıma durağı ve istasyonları, ibadet yerleri, park ve çocuk bahçeleri hariç birinci fıkrada sayılan alanlarda, alanların kamu eline geçişi sağlanıncaya kadar maliklerinin talebi halinde ilgili kamu kuruluşunun uygun görüşü alınarak plandaki kullanım amacına uygun özel tesis yapılabilir” ifadesine yer verildi.
Yargıtay, açılan davaları 2010 yılında karara bağlamış ve devrim niteliğinde bir karar vererek imar planlarında yapılan kısıtlamalar ile mağdur olanlar için ‘taşınmaz bedelinin ödenmesi gerektiğine’ hükmetmişti. Yıllarca oluşan tazminat bedelinin 250 milyar doları bulduğu ifade edilen bu davalar sonrasında yeni İmar Kanunu’nda bu alanların bedelinin artık ödeneceğine yer verildi. Yeni taslağa göre SPK lisanslı değerleme şirketlerince hesaplanarak sahibine piyasada bir ‘menkul’ haline getirilecek. Bu sayede şimdiye kadar sıkça dillendirilen gayrimenkulde kira sertifikasına geçiş hızlandırılırken, sonuçta bir yatırım aracı olarak bu sertifikaların kullanılması hedefleniyor. Kira sertifikası uygulamasının gelecekte de piyasada alınıp satılabilmesinin önünün açılmasının ve sertifikanın paraya çevrilme hakkı tanınması planlanıyor.
BONUSLU TRANSFER
Kanun teklifinde “Hazine veya ilgili idarelerin mülkiyetindeki eşdeğer taşınmazlar ile takas yapılarak kamu mülkiyetine geçişi sağlanır” ifadesine de yer verildi. Buna göre kamuya terk edilmesi gereken alanın karşılığında, alan sahibine ‘eşdeğer’ olarak belirlenen bir arazide üzerine bonus hak da konularak imar transferi verilmesi de gündeme getirildi.
BUNLAR ÖZEL OLACAK
-Açık semt spor alanları
-Birinci basamak sağlık tesisi
-İlk ve ortaöğretim kurumları
-Anaokulu
-Kreş
-Oyun alanı
-Otopark
-Pazaryeri
KİRA SERTİFİKASI VERİLECEK
Sosyal alan olarak belirlenen yerin değeri özel çalışma ile tespit edilecek. Devlet yer sahibine bu bedel kadar kira sertifikası vermek zorunda olacak.
TAKASTA BONUS FORMÜLÜ
Kamuya terk edilmesi gereken yerin karşılığında yeni bir arazide üzerine bonus hak da konularak imar transferi hakkı tanınacak.
10 YIL SONRA ÖZEL SEKTÖRDE
10 yıl içinde söz konusu alanların bedelini kamu veremezse, sosyal alanların olduğu yere mülk sahibi özel tesisler yapabilecek.
ŞEHİR PLANCILARI ODASI Ankara ŞUBE BAŞKANI ORHAN SARIALTUN
‘Yer kalmadı, takas dağlık alanda olur’
“Mevcut kanuna göre kamuya terk edilmesi gereken alanlar ücretsiz olarak devlete geçer. Bu da buraların devlet eliyle yol, otopark, yeşil alan, okul ve sağlık alanlarına dönüşmesi anlamına gelir. Şimdi ise bu alanlarda takas gündeme geliyor.
İstanbul ve Ankara’da kamunun elinde takasa neden olacak yerler kalmadı. Kalanlar da yeşil alanlar olarak bulunuyor zaten. Ya da kentlerin çeperlerinde. Kamunun elindeki alanların çoğu şehir merkezlerinin dışında bulunuyor. Son kalan yerler ise dağlık alanlar. Adil bir takas olmayacağı gibi sosyal alanların da özelleştirilmesi gündeme geliyor.”
GAYRİMENKUL HUKUKÇUSU ALI GÜVENÇ AKKIRAZ
‘250 milyar dolarlık fatura ortaya çıktı’
“İmar planları yapılırken ‘düzenleme ortaklık payı’ adı altında devletin ücretsiz olarak aldığı yüzde 40 olarak belirlenen alanlar bulunuyor. Açılan davalar neticesinde bu durum kişinin mülkiyet hakkına tecavüz olarak görüldü ve tahmini rakamla 250 milyar dolarlık bir fatura ortaya çıktı. Bunun üzerine ‘karşılığını ödeme’ şeklinde yol izlenme kararı alındı. Şimdi bu kısıtlanan sosyal alanların karşılığı verilecek. Sertifikayı satarak paraya çevrime hakkını elde edebileceksiniz.”
Ünsal Ereke / Habertürk
