Türkiye’deki kiralık evlerde yasal boşluk var!

Türkiye’de gerçekleştirilen terör eylemleri, belgesiz veya kayıtsız şekilde kiralanan evleri bir kez daha gündeme getirdi. Kiralama sistemindeki çarpıklık nedeniyle ülkemize giriş yapan teröristler ve onlara yardım eden kişiler sistemdeki açıktan dolayı rahatlıkla daire  kiralayabiliyor. Kiracı-ev sahibi ve emlakçı üçgeninde yaşananlar, teröristlerin ekmeğine yağ sürüyor.

Son zamanlarda Türkiye’de gerçekleştirilen terör eylemleri bir kez daha kayıtsız şekilde kiralanan araç ve evleri gündeme getirdi. Atatürk Havalimanı saldırısının ardından gündeme gelen ev ya da araçlar için adım atılmıştı. Atılan adımların etkili olmadığı bir kez daha gün yüzüne çıktı. Ortaköy’deki Reina saldırısı sonrasında ise Türkiye’deki kiralama sistemi bir kez daha soru işaretleri oluşturdu. Avrupa’da ise Almanya, Fransa, İspanya, Hollanda, ABD gibi ülkeler bu tip evleri ‘turistik’ statüye koyup takip altına alıyor. Türkiye’de ise internet üzerinden kiralanan dairelerde hiçbir evrak, kimlik sorulmadan, sadece kredi kartı ile rezervasyon yaptırılabiliyor. Kiralamalarda vatandaşların ikamet edilen yerden taşınan aile veya kişilerin adres değişikliğini gerekli mercilere resmi olarak bildirme zorunluluğu bulunuyor. Bildirimi 20 gün içerisinde gerçekleştirmeleri gerekiyor. Ancak ne takip eden var ne de uyan var.

TÜRKİYE’DE DENETİMSİZ ŞEKİLDE KİRALAMA YAPILIYOR

İmar planlarında konut bölgelerinde yer alan evler, tapu kayıtlarında da ‘mesken’ olarak geçiyor. Durum böyle olunca, konut dokunulmazlığı gerekçesiyle belediyeler ve emniyet birimleri bu evlere işlem yapmakta ciddi sorunlar yaşıyor. Atatürk Havalimanı saldırısının ardından gündeme gelen kiralık ev veya araçlar için adım atılmıştı. Daha sonra Ortaköy’deki Reina saldırısı bu durumu bir kez daha gündeme getirdi. Atılan adımlar engel olmuyor. Türkiye’de sadece internet sitesinde bile on binlerce gayrimenkul ilanı bulunuyor. İnternet üzerinden kiralanan dairelerde hiçbir evrak, kimlik sorulmadan, sadece kredi kartı ile rezervasyon yaptırılıp kim olduğunuzun önemi olmadan kiralama yapılabiliyor. Sistemde büyük bir güvenlik açığı olduğu ve evrak sorma ya da kimlik üzerinden kayıt işleminin yapılamadığı açıkça görülüyor. 

AVRUPA’DA KİRALAMA SİSTEMİ BU KADAR KOLAY DEĞİL

Kiralık evlerle ilgili Türkiye’de yasal boşluk var. Avrupa’da ise uzun vadeli veya kısa vadeli kiralık daireler ‘turistik’ statüye konuluyor. Dünyada 5 milyonu aşan taleple yükselen eğilim haline gelen günlük evlerle ilgili Ev Turizmi Derneği (ETD) çalışma yürütüyor. Günlük evlere hukuki zemin kazandıran bir yönetmelik taslağı hazırlayan ETD, geçtiğimiz aylarda bu taslağı Türkiye Kültür ve Turizm Bakanlığı’na sunmuştu. Avrupa’da günlük ya da haftalık ev kiralamak isteyen vatandaşlar veya turistlere, kimlik, pasaport ve evi hangi amaçla kiralamak istediklerine yönelik belge isteniyor. Kiraya veren kişi de bu belgeleri bölge polisine ulaştırarak kayıt altına alıyor. Türkiye’de ise hem yasal boşluk hem de takipsizlik günlük kiralık daireleri terör yuvası haline getiriyor.

İKAMET BİLDİRİMİ YAPTIRMAK ZORUNLU

Başakşehir mahalle muhtarlarından A.V., “İkamet edilen yerden taşınan aile veya kişilerin adres değişikliğini gerekli mercilere resmi olarak bildirme zorunluluğu bulunuyor. Bildirimi 20 gün içerisinde gerçekleştirmelidir. Bu işlemi nüfus müdürlüklerinden yaptırmaları gerekiyor. Muhtarlıklara da bildirilmesi gerekiyor. Muhtarlık olarak mahallemize taşınan veya göçmenlerin kaydını kaymakamlık aracılığı ile nüfus müdürlüklerine 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun 48’inci maddesi kapsamında vatandaşların adres bilgilerinin sağlıklı ve güncel tutulması amacıyla yapılıyor. Kimin hangi evde veya nerede oturduğunu kolayca kayıt altına almak için bu sistem yasal olarak işletiliyor. Birçok kişi bunu bazen ihmal edebiliyor. Vatandaşlar adres değişikliği beyanını zamanında yapmazsa 480 TL ceza ödemek zorunda kalırlar. Eğer vatandaşın beyanının gerçek dışı olduğu saptanırsa ceza daha da artırılıyor, 963 TL’ye kadar ceza uygulanıyor. Ülkemize gelen göçmenler mahallemizde bulunuyor ise biz onları öncelikle kaymakamlık aracılığı ile göçler idaresine yönlendirerek kayıt altına aldırmış oluyoruz. Mahalle muhtarları ikamet takibi yapmak zorunda, mahallede ikamet eden mülk sahibi ya da kiracıların ikamet kaydı yapılıyor. Mahalleye taşınan vatandaşların veya göçmenlerin ikametlerini bildirme zorunluluğu var” dedi.

ACİL ÇÖZÜM; KAYIT ALTINA ALMAK

Kiralık evler sistemi konusunda Millî Gazete’ye açıklamalarda bulunan İstanbul Emlak Komisyoncuları Odası Başkanı Nizameddin Aşa; “İlk önce günlük kiralama işine biz emlakçılar olarak bakmıyoruz. Sadece kısa vadeli kiralama değil, uzun vadeli kiralamalarda emlakçılar olarak biz ilgileniyoruz. Bu şekildeki kiralamaları turizm şirketleri, internet sitesinden tutma imkânı sağlaması sonucu kayıt altına alınmadan kiralama işlemi gerçekleşiyor. Bir diğeri ise mülk sahipleri kiraya veriyor. Genelde günlük kiralamalar da çok yaygın, emlakçılar olarak biz kiralama işinde önce kendi vatandaşımızın kimlik bilgilerini, ikametgâh belgesini, gerektiğinde işyerinden bordro dahi talep ediyoruz. Son yaşananlardan sonra kayıt altına alarak, daha dikkatli arşivliyoruz. Kısa vadeli ve günlük evlerde bu sistem mümkün değil, buradaki sorun kiralanan konutun kısa vadeli veya günlük kiralanması. Evler de kayıt altına alınmadığı için bu tür kayıt dışı evlerde kalan birçok insan hakkında bilgi sahibi olunamıyor. Burada ilk yapılması gereken şey, öncelikle kayıt sistemine geçmek olacaktır” şeklinde konuştu.

Ali Çağlar TINBEK/Milli Gazete