Türkiye'deki stadyumlara 11 milyar lira harcandı!
Son dönemlerde stadyum inşaatlarını hızlandıran Türkiye 31 tesis için toplam1.9 milyar dolar harcadı. Ekonomist Tuğrul Akşar konuyla ilgili olarak "Statlar dolmuyorken büyük kapasiteli statların çok fazla bir anlamı yok. Bunlar biraz siyasi yatırımlar olarak yapılıyor" diye konuştu.
Türkiye, UEFA ve FIFA verilerine göre Avrupa ve dünyada son dönemlerde en çok stadyum yapılan ülkeler listesinde üst sıralarda bulunuyor.
Sözcü'den Yusuf Demir'in haberine göre, UEFA'nın 2019 başında açıkladığı “The European Club Footballing Landscape” başlıklı raporunda Türkiye son 10 senede hayata geçirdiği 26 büyük stadyum projesiyle, 27 proje geliştiren Polonya'dan sonra ikinci sırada bulunuyor. Türkiye büyüklük bakımından ise 750 bin seyirci kapasitesi ile Rusya ve Polonya'nın da önüne geçerek ilk sıraya yerleşti.
2002 – 2017 YILLAR ARASINDA YAPILAN BÜYÜK STADYUMLAR
Türkiye'nin son zamanlardaki stat yatırımları Fenerbahçe'yle başladı. Kulübün kendi imkanlarıyla hayata geçirdiği Şükrü Saraçoğlu Stadyumu 1999-2006 arası 7 senelik bir süreçte tamamlandı. Yine 1999 yılında inşasına İstanbul Atatürk Olimpiyat Stadyumu 2002'de tamamlandı. AKP iktidarının stadyum yatırımları 2007'de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın memleketi Rize Çaykur Didi Stadyumu ile başladı. 2009 yılında Galatasaray Türk Telekom, Kayseri Kadir Has ve Şanlıurfa 11 Nisan stadyumlarının inşaatları başladı. Bu ilk gruptan sonra 2010'da Afyon Zafer ve 2011'de Bursa Büyükşehir Belediye ve Başakşehir Fatih Terim stadyumlarının inşaatları için düğmeye basıldı.
2012 ve 2013 senelerinde ise Türkiye adeta stadyum şantiyesine döndü. İki senede tam 14 stadyum inşaatı TOKİ eliyle toplu olarak açıldı. Daha sonra ise 2014'te 3, 2015 yılında 1, 2016 yılında 2 ve 2017 yılında 3 stadyum için start verildi. Stadyumlar için gerçekleştirilen ihalelerinin toplam büyüklüğü 1.9 milyar dolar yani 11.4 milyar TL oldu.
SADECE 30 GÜN KULLANILIYOR
Beşiktaş Vodafone Park 183 milyon dolarla maliyeti en yüksek stadyum oldu. 162 milyon lira ile Mersin Stadyumu 2. ve 137 milyon dolarla Bursa Büyükşehir Belediye Stadyumu da 3. oldu. Galatasaray Türk Telekom 116 milyon dolar, Başakşehir Fatih Terim 106 milyon dolar, Trabzonspor'un stadyumu da toplam 101 milyon dolara mal oldu.
Stadyumların mümkün olduğu kadar ekonomiye katkı sağlaması planlanıyor. Ancak en yoğun olarak kullanılan Kayseri Kadir Has Stadyumu dahi 10 senede toplam 335 organizasyona ev sahipliği yaptı. Lig maçları dışında dört milli maç, bir Ziraat Türkiye Final Müsabakası, bir Türkiye Süper Kupa Final Karşılaşması, bir FIFA U20 Dünya Şampiyonası Kayseri'de oynandı. Her sene yaklaşık olara 30 organizasyon gerçekleştirilen stat 335 gün boş kaldı.
Gelir düşük, yatırımlar siyasi
Futbol konusunda yaptığı çalışmalar ve yazdığı kitaplarla bilinen Ekonomist Tuğrul Akşar, Türkiye'nin stadyum inşaası konusundaki politikalarını Sözcü gazetesine anlattı.
Stat projelerinin çok maliyetli yatırımlar olduğunu dile getiren Akşar, “Tabi ki yatırım yapılmalı ama eğer yeterli doluluğa ulaşamıyorsanız ve gelir elde edemiyorsanız problem var demektir” diye konuştu. Akşar şöyle konuştu: “Türkiye geçen yıl ortalama 14 bin 50 seyirciye ulaşabilmiş. Statlar dolmuyorken büyük kapasiteli statların çok fazla bir anlamı yok. Bunlar biraz siyasi yatırımlar olarak yapılıyor.
Avrupa'nın koltuk başına elde ettiği gelir neredeyse bizimkinin 10 katına yakın. Biz hem dolduramıyoruz hem de koltuk başına geliri arttıramadığımız için bu statlar yük oluyor. Bugün koltuk başına maliyet 1500-200 Euro civarında. Yani 30 bin kişilik bir statta çıplak maliyet 60-70 bin Euro'yu bulabiliyor. Burda koltuk başına geliri maksimize edemediğiniz sürece çok büyük statlar yapmak Türk futbolunda zararların artmasına neden olur. Türkiye'de bir ikisi hariç statlar sadece futbol için tasarlanmış durumda. Sadece maç günleri açık oluyor. Fakat Avrupa'da 365 gün yaşayan her türlü etkinliğe ev sahipliği yapabilecek canlı yapılar var. Türkiye'de büyük kapasiteli statlar yerine daha kompakt statlar yapmanın daha mantıklı olacağını değerlendiriyorum.”
