1943 yılında Sultanahmet ile Yedikule arasının imar planı hazırlanmış!

Sultanahmet-Yedikule arasının imar planı

Bu saba şehrin en şerefli yeri haline getirilecek, buradaki halk için Yedikule - Silivrikapı arasında bahçeli evler yapılacak

Demiryolu içeriye alınacak, surlardan tarihi kıymeti olmayanlar yıktırılacak, Yenikapı'da yat limanı, yüzme havuzları, otel, gazino, resmi daireler yapılacak

    İstanbul Umumi Meclisi, son toplantısında Sultanahmet ile Yenikapı arasındaki Marmara sahilinin imarına dair, şehircilik mütehassısı B. Prost'un hazırladığı planı kabul etti. Meclisin mülkiye ve nafia encümenlerinin müşterek mazbatası, bu planın İstanbul'un beş yüzüncü yol dönümünden evvel tatbik edilmesi istendiğini kaydettikten sonra şehircilik mütehassısının yazdığı rapora göre bu hususta göz önüne aldığı esasları şöyle kaydetmektedir:

    1- İstabul'un en güzel yeri olan ve Atatürk Caddesi'nin nihayetlendiği bu sahil mıntıkasının imarına İstanbul tarafını ihya edecek şekilde azami ehemmiyet vermek

    2- Bir deniz şehri olan İstabul'un denizle alakasını kesen ve sahilden geçerek irtibata bir set teşkil eden demiryolu mıntıkasını ortadan kaldırmak, bunun içinde demiryolunu dahil alarak kapalı tünel içerisinden geçirmek; bu suretle demiryolu güzergahını Yedikule'den başlayarak Küçük Ayasofya'nın şarkında eski hatla birleştirmek üzere dört kilometre kadar değiştirmek ve Samatya ile Küçük Ayasofya arasında 3350 metrelik kısmını tünel ile geçmek.

    3- Surların tarihi kıymeti haiz olanlarını muhafaza etmek, diğerlerini yıkarak bu maniyi de ortadan kaldırmak.

    4- Tünel dahilinden geçecek bu hattın buharlı lokomotiflerle işletilmesi mümkün olamayacağından Yedikule ile Sirkeci arasındaki kısmını elektrikle çalışır hale koymak.

    5- Atatürk Caddesi'nin hatta rastgeldiği yerde 50 metre genişliğinde, 500 metre uzunluğunda - tahta zemin - bir yolcu istasyonu vücuda getirmek ve ileride yapılacak yeraltı tramvaylarından Eminönü - Kapalıçarşı ve Beyazıt meydanı altından geçecek kolunu bu istasyonla birleştirmek.

    6- Londra - İstanbul beynelmilel turist yolunu İstanbul'dan bu sahilden geçirmek ve bunun için de sahilde 40 metre genişliğinde 3500 metre uzunluğunda deniz kenarı rıhtımlı olmak üzere bir sahil yolu yapmak.

    7- Atatürk Caddesi'nin karşısına gelen Yenikapı'da bir yat limanı vücuda getirmek ve burada yüzme havuzları, otel, gazino ve resmi daireler inşa etmek.

    8- Sahilin bu kısmının deniz sularını kirletmemek için burada denize dökülen lağım mecrasını değiştirerek denize birleştiği yeri Yedikule'ye doğru almak.

    9- Bahis mevzu imar, 105 hektarlık bir sahaya şamil olduğundan bu miktar yeri istimlak ederek projede görüldüğü gibi 388 bin metre murabbaını da hususi ve resmi binalara, hususi bahçelere, tenis mahalline ve parklara tahsis etmek.

    10- Bu yerde plan mucibince yapılacak iskana mahsus binaların cephe tuli inkişafileri 20 bin metre tutacağından beher metre tule 2 veya 3 nüfus hesabı ile 40 - 60 bin nüfus iskan etmek ve İstanbul'un hal ve istikbalde nüfus kesafetinin ne olacağını ileride yapılacak etütlerle tayin etmek.

    11- Şehrin en güzel ve şerefli yeri olarak imar edilecek bu mıntıkadaki halihazırda sakin olan halkın yaşayış seviyelerine göre burada imardan sonra tekrar iskanları mümkün olamayacağından bunlara bir yerde Yedikule - Silivrikapı - Mehmet Ali Paşa Cami arasındaki yeşillik arazide iskan sahası hazırlamak, buralarda bahçeli evler yaparak bu halkı iskan etmek ve imar mıntıkasında hedmiyata başlamadan evvel bu işi yaparak mesken buhranına meydan vermemek.

    Mütehassıs bundan sonra - bugünkü malzeme fiyatlarının işçi gündeliklerinin çok mütehavvil olduğunu ileri sürerek - harpten evvelki fiyatlara göre muazzam imar hareketinin kaça mal olacağını şu suretle göstermektedir.

    Beher kilometresi 4 milyon lira hesabıyla 3350 metre tünel inşaatı 13.400.000 lira, üstü açık olan demiryolu tedbiline giden meblağ 1.600.000 lira, Yenikapı'da yapılacak tahta zemin istasyonun kaba işlerine giden meblağ 2.000.000 lira. Yekûn 17 milyon lira.

    Açılacak yolların tesviyesine, üstlerin inşasına, bordürlere, yaya kaldırımlarına, bacalara gidecek meblağı bu mıntıkada yapılacak binaların cephelerinin beher metresine 75 lira hesabıyla ve cephe tûli inkişafisinin 26 bin metre olduğuna göre toparlak hesapla 2.000.000 lira, sahildeki gazino mahallinin tesisine 1.000.000 lira, ağaçlandırma 500.000 lira, masrafı gayri melhuza 2.000.000 lira. Yekûn: 22 milyon 500 bin lira.

    Yukarıdaki hesaplarda elektrik santral bedeli dahil değildir. İhtisası haricinde olduğu için de mütehassıs, bu bapta bir tahmin bulunmamıştır. Keza bu hesap diliminde sahil yolunun rıhtımı ve kanalizasyonun tebdilli içinde bir meblağ yoktur. Mamafih, yapılan tahkikat neticesine nazaran encümenlerimiz, hesaplarda yollar için tahmin edilen 2 milyon lirayı noksan, hat için tahmin edilen 17 milyon lirayı da fazla görmektedir.

    105 hektarlık bu yer istimlak edildikten ve yukarıdaki masraflar yapılarak tanzim edildikten sonra; yani 388 bin metre murabbaı yollara ve meydanlara tahsis edilerek mütebaki kısımdan 660 bin metre murabbai beher metresi 50 liraya satılarak elde edilecek menafi 33.000.000 lira, inşa edilecek binaların beher metre cephesi için 75 lira yol parası olarak alınacağı ve iskan binalarının cepheleri 20.000 metre tuttuğuna göre 1.500.000 lira. Yekûn 34.500.000 lira.

    Bunun 22.500.000 lirası masraf olduğuna göre geriye kalan 12 milyon lira istimlaka kalan paradır. Keza hesapların harpten evvelki fiyatlara göre yapıldığına nazaran bir metre arsanın 50 liraya satılması fazla görülmemektedir.

(1943 yılında Reşat Altın 33 liraya satılıyormuş.)

Akşam 28 Teşrinisani (Kasım) 1943

Abdullah Kutalmış MIZRAK/Emlakkulisi.com