Güvenli bina için 'çipli beton' şart!
Elazığ’daki depremden sonra yapı denetimi yapılan binaların yıkılmadığını açıklandı. 1 Ocak 2019’da başlayan binanın betonuna çip yerleştirilerek yapılan kontrol uygulamasına 5 ülkeden talep geldi.
Elazığ’da yaşanan felaketin ardından “Deprem değil bina öldürür” sözü tekrar doğrulandı. Yapı Denetim ve Deprem Mühendisliği Derneği Başkanı Nazmi Şahin, yaptığı açıklamada Elazığ depreminde yapı denetimi kontrolü yapılan binaların yıkılmadığını söyledi. 1 Ocak 2019’dan itibaren inşaatta kullanılan betonun içine çip yerleştirilerek beton kalitesinin elektronik ortamda takibi yapılmasının önünü açan uygulama uçaklarda bulunan kara kutuya benzetiliyor. İnşaatlarda dökülen betonların kalitesini kontrol etmek için dökülen betonun farklı bölümlerine çipler takılıyor. Çip yardımıyla betonun kırımının ne zaman yapıldığı, hangi kalitede döküm yapıldığı, hangi mühendis tarafından kontrolü yapıldığı, hangi laboratuvarda denetimi yapıldığı elektronik ortamda veriler kayıt altına alınıyor. Türkiye’deki bu uygulamaya 5 ülkeden istek geldi.
Dünya Gazetesi'nde yer alan habere göre; Elazığ ve Malatya’daki deprem felaketleri yapı denetimin önemini bir kez daha ortaya çıkardı. Yapı Denetim ve Deprem Mühendisliği Derneği Başkanı Nazmi Şahin, Elazığ ve Malatya depremlerinde, yapı denetimi yapılan binaların yıkılmadığını açıkladı.
Türkiye’de 1999 depreminin sonrasında gündeme gelen yapı denetiminde uygulamadan kaynaklanan aksaklıkların giderilmesi çalışmaları devam ediyor. Bu noktada Mayıs 2018’de çıkarılan torba yasada yer alan iki önemli düzenleme, 1 Ocak 2019’dan itibaren yürürlükte yer alıyor.
Düzenleme 1 Ocak 2019’dan itibaren, yapı denetim firmaları projelere merkezi sistemden kura ile atanmaya başlandı. Bu uygulama ile beraber müteahhitlerin yapı denetçisini kendileri seçme sistemi son buldu.
Yapı Denetim ve Deprem Mühendisleri Derneği Başkanı Nazmi Şahin, Elazığ’da 17, Malatya’da ise 16 yapı denetim kuruluşunun faaliyet gösterdiğini belirtti. Nazmi Şahin, "2010'dan bu yana Elazığ’da 4 milyon 791 bin 730 metrekare büyüklüğünde 2 bin 576 yapının, Malatya’da ise 7 milyon 232 bin 956 metrekare yüzölçümlü bin 963 binanın denetimi yapıldı" açıklamalarında bulundu.
Nazmi Şahin, önceki dönemde yapı denetim sisteminin mevzuattan kaynaklanan sorunlar nedeniyle sağlıklı yürümediğini, denetçi firmaların müteahhitlerin yanına giderek ‘sizi denetlemek istiyorum’ diyerek iş istediklerini bildirdi. Problemin insanların para aldıkları yeri denetlemeleri olduğunu dile getiren Nazmi Şahin, sistemin artık daha sağlıklı duruma geldiğini söyledi.
Yeni uygulamaya göre, illerde faaliyet gösterebilecek yapı denetim kuruluşlarının her bir yapı grubu için puanı sıfır kabul edilerek, noter huzurunda çekilecek kura ile sıralanıyor. Yapı denetim firmalarının denetleyebileceği alan büyüklüklerine göre de sınırlama bulunuyor.
Betona elektronik kontrol
1 Ocak 2019’dan itibaren inşaatta kullanılan betonun içine çip yerleştirilerek beton kalitesinin elektronik ortamda takip edilme uygulaması başlatıldı. Sistem, kara kutu uygulamasıyla benzerlikler taşıyor.
5 ülke Türkiye’den çip uygulamasını istedi
Nazmi Şahin, bu uygulamanın önemli olduğunu belirterek, 2019 yılı içinde Türk Cumhuriyetlerinden 5 ülkeden sistemi kendilerinin de kullanmak istedikleri yönünde talep aldıklarını aktardı. Şahin, Elazığ ve Malatya depremlerinde, yapı denetimi yapılan binaların hiçbirisinin yıkılmadığını vurguladı.
Çipli sistem nasıl işliyor?
İnşaatlarda dökülen betonların kalitesini kontrol etmek için dökülen betonun farklı çipler yerleştiriliyor. Çip sayesinde betonun kırımının ne zaman gerçekleştiği, hangi kalitede döküm yapıldığı, hangi mühendis tarafından kontrolü sağlandığı, hangi laboratuvarda beton kalitesi denetimi yapıldığı elektronik ortamda veriler kaydediliyor.
Elazığ’da 43 bin, Malatya’da 62 bin konut DASK’lı
2000’de hayatımıza giren DASK'la beraber toplam 17 milyon 882 bin 80 adet konutun olduğu Türkiye’de deprem sigortalı konut oranı yüzde 53,50 düzeylerinde. Toplam 777 bin 20 adet konutun yer aldığı Doğu Anadolu Bölgesi'nde ise bu oran sadece yüzde 40,20. Toplam 123 bin 310 adet konutun bulunduğu Elazığ'da toplam 43 bin 137 adet konutun zorunlu deprem sigortası poliçesi bulunuyor. Yüzde 35 gibi düşük oranda sigortalılık oranının olduğu Elazığ'da üretilen prim ise 7 milyon 250 bin TL düzeyinde. Toplam 165 bin 690 konutun bulunduğu Malatya'da sadece 62 bin 997 konutun zorunlu deprem sigortası poliçesi bulunuyor. Bu ilde sigortalılık oranı yüzde 38. Türkiye Sigorta Birliği Başkanı Atilla Benli, sektör olarak deprem hasarı olan Elazığ, Malatya ve civar bölgelerdeki sigortalılar için çalışmaları başlattıklarını söyledi.
Fay hatlarını değil, depreme dayanıklı yapılaşmayı konuşmalıyız
Avrupa Hazır Beton Birliği (ERMCO) ve Türkiye Hazır Beton Birliği Başkanı Yavuz Işık; “Artık fay hatlarını değil, depreme dayanıklı yapılaşmayı konuşmalıyız” dedi.
Işık, şu açıklamalarda bulundu: “Türkiye Deprem Tehlike Haritası’nda nüfusumuzun yüzde 70’ten fazlasının deprem tehlikesi yüksek bölgelerde olduğunu görüyoruz. 6.7 milyon konuttan 1.5 milyonu acil yenilenecek."
