Büyük Melen Projesi'nde son durum ne?

Düzce Belediye Başkanı Mehmet Keleş, İstanbul’un içme suyu ihtiyacının büyük bir kısmını karşılaması amacıyla yapımına başlanan “Büyük Melen Projesi” inşaat alanında incelemelerde bulundu.

İstanbul’un içme suyu rezervine ek olarak hazırlanan ‘Büyük Melen Projesi’nde çalışmalar hızla devam ederken Düzce Belediye Başkanı Mehmet Keleş çalışmaları incelemek üzere inşaat alanını gezdi. Baraj inşaatı sebebiyle yerleşim alanlarının bir kısmının tasfiye edildiği su havzasında baraj çalışmaları tüm hızıyla devam ediyor.

Barajın tamamlanarak faaliyete geçmesi ile birlikte özellikle 90’lı yılların başında İstanbul’un en önemli sorunlarından biri olan içme suyu sıkıntısı büyük oranda çözülmüş olacak. Nüfusu yaklaşık 16 milyon olan İstanbul’da içme suyu rezervini sağlayan başta Istranca ve Yeşilçay barajları olmak üzere yaklaşık 14 adet barajın talebi karşılamada yetersiz kalması ile birlikte yeni su kaynakları arayışı gündeme geldi ve böylece “Büyük Melen Projesi” için çalışmalar başladı.

“BÜYÜK MELEN PROJESİ” FİKRİ NASIL ORTAYA ÇIKTI?

Büyük Melen Projesi, Melen Çayı'ndan İstanbul iline boru hatlarıyla su getirme çalışmasıdır. Proje, Türkiye'nin en büyük su temini girişimi özelliğini taşımaktadır.

Özellikle 1990 yılından itibaren İstanbul'da içme suyu sıkıntısı başlamıştır. Göçle gelen hızlı nüfus artışı, içme, kullanma ve sanayinin ihtiyaç duyduğu suyun temininde problemler oluşturmuştur. Trakya'daki suyu alınabilecek dereler küçük baraj ve bentlerle İstanbul'a taşınmıştır. Giderek artan talebe cevap verebilmek için daha uzaklardan su getirme fikri doğmuş ve bu kapsamda Sakarya ile Düzce illerinin sınırını oluşturan Melen Çayı projesi fikri doğmuştur.

2040 yılında İstanbul'un nüfusunun 17 milyon, yıllık su ihtiyacının da 1997 hm³/yıl olacağı tahmin edilmektedir. Proje 1997 yılında DSİ tarafından hazırlanıp, 2001 yılında inşaatına başlanmıştır. Projenin ilk etabı 20 Ekim 2007'de uygulamaya geçirildi.

Melen Çayı’nın İstanbul boğazına uzaklığı 170 kilometredir ve Düzce ovası Kuzey Anadolu Fayı üzerinde tektonik bir ovadır. Bir çanak şeklinde olan ovanın tüm suları Efteni Gölü'nde bir araya gelerek Melen Çayı'nı oluşturur. Düzce şehir merkezinin doğu yakası sularını toplayan ve üzerinde Hasanlar Barajı bulunan Küçük Melen Çayı, Efteni gölüne dökülür. Göle dökülen diğer dereler; Asar Deresi, Aksu Deresi, Uğur Deresi Sığırlık, Samandere ve Torkul dereleriyle birleşerek gölden Büyük Melen adıyla çıkar. Melen Çayı Kocaali'den Lâhna deresini de aldıktan sonra Karadeniz'e ulaşıyor.

PROJE HANGİ AŞAMADA

Baraj alanında yıllık ortalama akım 1.599,42 hm³/yıl olarak hesaplanıyor. Bu suyun %67'si proje kapsamında İstanbul'a kanalize edilerek, 2040 yılına kadar kentin su ihtiyacını karşılaması tahmin ediliyor.

Proje kapsamında Melen Çayı ile İstanbul arasına 105 km uzunluğunda boru hattı döşenmiştir. Gelen su Şile Ağva'dan bulunan Yeşilçay sistemine aktarılmış, oradan Yavuz Selim Arıtma tesisine ulaştırıldı. Melen Çayı'ndan İstanbul'a günde 700.000 m³ su veriliyor.

Proje kapsamında Melen regülatörü, birbirine paralel üç isale hattı, pompa istasyonları, terfi hattı, terfi deposu, arıtma tesisi de yapılarak tam teçhizatlı bir su havzası hayata geçirilecek.

Ayrıca proje kapsamında, Melen nehrinden gelen suyun İstanbul'un Avrupa yakasına ulaştırmak amacıyla İstanbul Boğazının 135 m altında Boğaziçi Su Tüneli yapıldı. Tünel 5551 m uzunluğunda olup, 4 m çapında borularla döşendi. Bu sayede dünyada ilk kez, iki kıta su tüneli ile birleştirildi. Melen Çayı'ndan gelen ham suyun arıtılması amacıyla, İstanbul'un 30 km kuzeydoğusunda 400 dönüm arazide Cumhuriyet İçme Suyu Arıtma Tesisi kuruldu. Tesiste; durultucu, kum filtresi, dezenfeksiyon, kimyasal işlem, çamur atma bölümleri bulunuyor. Açılışta 8.30 m³/sn kapasiteyle çalışacak olan tesis, son aşamada 8.68 m³/sn seviyesine çıkarılması planlanıyor.

Birinci etapta baraj yapılmadan önce, pompalanacak suyun yükseltilmesi amacıyla Melen Regülatörü yapıldı ve 2007 yılından bu yana faaliyet gösteriyor. Melen Barajı içerisinde de içme suyu biriktirme ve elektrik üretimi de yapılacak. Baraj inşaatının başlaması ile birlikte akan su, İstanbul’a Ekim 2007’de verilmiştir.

Melen İçme Suyu Sistemi, bünyesindeki tüm aşamalar tamamlandığında 3.120.000 m³/gün kapasiteyle Avrupa’nın en büyük İçme suyu arıtma tesisi olarak faaliyet gösterecek olan, ham suyunun TS 266 (Avrupa Birliği) standartlarında ileri arıtma tekniği ile arıtılması temin ediliyor. Silindirle Sıkıştırılmış Beton (SSB) gövde tipinde inşa edilen Melen Barajı İçme Suyu Sistemi, Enerji amaçlı olup, baraj inşaatı tamamlandıktan sonra yapımı planlanan 45 MW kurulu gücündeki HES ile ortalama 174 milyon KW saat enerji üretecek. Böylelikle yaklaşık 60 bin haneli bir yerleşim yerinin bir yıllık ihtiyacını karşılamaya yetecek olan elektrik enerjisini tek başına üretmiş olacak. Melen Barajı’nın normal su seviyesindeki göl hacmi 694 milyon m³ olup, İstanbul’da halen faaliyette olan ve su toplama kapasitesi 877 milyon m³ olan 14 adet barajın göl hacminin %80’ine tekabül ediyor.

Düzce Belediyesi