Merkez Bankası'nın kripto para raporu ortaya çıktı!

Kriptp pra borsasına yönelik Merkez Bankası tarafından rapor hazırlanıyor. Sputnik'te yer alan habere göre; hazırlanan raporda dijital para ve sanal para kavramları açıklandıktan sonra, kripto varlıklar (Bitcoin, litecoin vb.) aracılığıyla gerçekleşen finansal işlemlerin uygun bir şekilde gerçekleşmesi ve kayıt altına alınması için  blokzincir teknolojisine yönelik bilgiler yer aldı. 

Başta ödeme sistemleri olmak üzere finansal konulardaki uygulamalardaki söz konusu etkilerinin yorumlandığı raporda dünya merkez bankalarının başlattığı kripto para uygulamasına vurgu yapılıyor. 

370’ten fazla kripto borsasının yer aldığı raporda “Kripto paraların bir asli değeri yoktur ve değeri çok oynaktır”  ifadesi yer aldı. 

Bu alanda hizmet sağlayan varlıkların düzene oturulmaması nedeniyle suistimaller sonucu vurgunların arttığı ve maddi kayıpların arttığına işaret edildi. Dünya genelinde kripto para araştırmaları hızla devam ederken Türkiye'de Hazine ve Maliye Bakanlığı dijital paralara yönelik yasal düzenleme hazırlıyor. 

Kimin fikri?

'Mayıs 2021' tarihli TBMM Dijital Mecralar Komisyonu’na sunulan raporda kripto varlıklar; dijital ortamda üretilen ve kullanılan, bilgisayar ağları üzerinde doğrudan eşler arasında işlem gören, değeri genel olarak küresel anlamda kullanıcıları tarafından arz ve talep dengesi ile belirlenen, merkezi bir otorite yerine kriptografik tekniklerle yönetilen dijital varlıklar olarak adlandırıldı. 

Yeni para üretmek ve işlemlerinin kontrolünü sağlamak adına merkezi bir otoriteden çok kriptografiyi kullanan bir para formu olarak ilk kez 1998’de Wei Dai tarafından ‘cypherpunks’ posta listesinde yer alan bir fikir ile ortaya çıkan kripto paranın, ilk ve en çok bilinen örneğinin Bitcoin olduğu aktarıldı. 

2009 yılında Satoshi Nakamoto takma adlı kişi veya kişiler tarafından kurulan Bitcoin, “Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System” isimli makale sonrasında herkes tarafından bilinmeye ve kullanılmaya başlandı. 

Değişim aracı olarak kullanılamaz

“Kripto paraların bir asli değeri yoktur ve değeri çok oynaktır” tespitinin yer aldığı raporda hesap değer birimi veya değişim aracı olarak kullanılmasının imkansız olduğu açıklanırken şu ifadelere yer verildi: 

“Ayrıca, günümüzdeki haliyle, işlemlerden yüksek ücret alınması ve işlemlerde performans kaynaklı gecikmeler yaşanması gibi nedenlerle daha çok bir yatırım aracı olarak kullanılmaktadır.

Bu nedenlerle kripto paralar başta FSB (Financial Stability Board) olmak üzere düzenleyici finansal otoriteler tarafından kripto varlık (crypto-asset) olarak tanımlanmaktadır. Bitcoin sisteminde kullanıcılar arasındaki işlemler herhangi bir merkezi otoritenin aracılığı olmaksızın doğrudan eşler (kullanıcılar) arasında gerçekleşir. Güvenirlilik ve güvenlik kırılması oldukça zor, açık kaynak kodlu şifreleme algoritmaları ile sağlanır.

Bitcoin altyapısında sınırlı bir emisyon hacmi (toplamda 21 milyon adet Bitcoin üretilebilecektir), bu emisyonda yer alan Bitcoin üretiminin zamana bağlı olması, her yeni Bitcoin üretimi için önceden bilinmeyen özel bir matematiksel hesaplamanın yapılması gibi gereksinimler bulunmaktadır.”

Bitcoin'in sahibi var mı?

Bitcoin'in sahibinin bulunmadığı ifade edilen raporda “Bitcoin dünyadaki tüm Bitcoin kullanıcıları tarafından kontrol edilir. Geliştiriciler yazılımı geliştirirken, tüm kullanıcılar hangi yazılımı ve sürümü kullandıklarını seçme konusunda özgür oldukları için Bitcoin protokolünde bir değişikliği zorlayamazlar. Birbirleriyle uyumlu kalmak için, tüm kullanıcıların aynı kurallara uygun yazılımı kullanması gerekir. Bitcoin, tüm kullanıcılar arasında tam bir fikir birliği ile doğru şekilde çalışabilir. Bu nedenle, tüm kullanıcılar ve geliştiriciler bu fikir birliğini korumak için güçlü bir motivasyona sahiptir” detayları yer aldı. 

Çok sayıda alternatif kripto varlığın (ör. Ether, Litecoin, Monero, XRP gibi) olduğu ifade edilen raporda kendilerine özgü niteliklerle (ör. tam anonimlik, akıllı sözleşmeler) geliştirildiği açıklandı. 

Raporda halkın yeni elektronik varlıklara olan ilgisinin artmasında değer artışının etkisi olduğu belirtilirken 5 Mayıs 2021 tarihli verilere göre toplam piyasa değeri yaklaşık 2.3 trilyon ABD doları olan 9 bin 600’den fazla kripto varlık bulunduğu kaydedildi. 

Riskler neler?

Kripto varlık kullananların Bitcoin gibi merkeze sahip olmayan bir kripto varlığın, sansüre ve merkez bankasının para basarak yarattığı devalüasyona karşı dirençli olması sebebiyle merkezi bir itibari paradan daha güvenilir olduğunu öne sürdüğü belirtilen raporda, gerçekte kripto varlıkların hem finansal istikrar hem de tüketiciler açısından önemli riskler yarattığı kaydedildi. 

Fiyat dalgalanmaları sonucunda yatırımcının maddi olarak geri dönülmez kayıplarla karşılaşacağı ifade edilen raporda , “Kripto varlıklarının alım, satım ve saklamasına aracılık eden, halihazirda küresel ölçekte toplam sayıları 370’den fazla olan kripto varlık borsalarının diğer ifadeyle sanal varlık hizmet sağlayıcıların düzenlenmemiş olması çeşitli dolandırcılık ve suistimallere yol açmakta” denildi.

Dünyanın öncü finans kuruluşları ve teknoloji firmaların işbirliği içinde blockzincir teknolojisiyle sundukları finansal hizmetleri daha verimli ve aktif hale getirmek hedefiyle çalışmalar yürüttüklerine vurgu yapılan raporda şu ifadelere yer verildi. 

"Bu kapsamda genç ve yenilikçi şirketlerden oluşan finansal teknolojiler (FinTek) sektöründe gerçekleştirilen araştırma projelerine yatırım yapılmakta veya bu projelere bizzat katılım sağlanmaktadır.

Başta dev teknoloji firmaları, uluslararası bankalar, çok uluslu finansal hizmetler ve borsa şirketleri, ödeme sistemleri işleticileri, ödeme hizmeti sağlayıcıları, hizmet altyapısı sağlayıcıları olmak üzere finansal hizmetler alanındaki tüm paydaşların güç birliği yaparak oluşturdukları R39 ve Hyperledger10 vb. konsorsiyumlar çerçevesinde yürütülen ortak çalışma projeleri bu alandaki güncel örneklerdir.

Raporda, dünyada önde gelen merkez bankalarının da finansal teknolojilerin kendi faaliyet alanlarında nasıl kullanılacağına yönelik araştırmalar yaptığı hatırlatarak başta Çin ve İsveç olmak üzere bazı merkez bankalarının kavram kanıtlama veya pilot çalışmalar gerçekleştirdiğine vurgu yapıldı.

Yasal düzenleme gelecek

Türkiye'de kripto varlıklara yönelik dikkatli çalışmalar yürütüldüğü belirtilerek şu ifadelere yer verildi:

“Merkez Bankamız da görev ve sorumluluk alanı kapsamında dağıtık defter teknolojisi de dâhil olmak üzere finansal teknolojiler konusundaki gelişmeleri yakından takip etmekte ve uluslararası çalışmalara katkı sağlamaktadır.

Kripto varlık alım satım platformları da dahil olmak üzere kripto varlıklara ilişkin hizmetler ve işlemler ile genel hususlara ilişkin düzenlemelerin değerlendirilmesi çalışmalarına T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın koordinasyonunda ilgili kurumların katılımıyla devam edilmektedir. Kripto varlıklara ilişkin genel düzenleme bu çalışmalar sonucunda ortaya çıkacaktır.”

Kripto para piyasalarındaki dalgalanma hız kesmiyor!